Η ΟΙΕΛΕ για το νέο Λύκειο

Ελάχιστες ημέρες πριν από την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς 2013-2014 -και μόλις μια εβδομάδα πριν από την ανακοίνωση των φετινών εισακτέων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση-εξαγγέλθηκε «Το τελικό σχέδιο για το νέο Λύκειο», για την... άμεση εφαρμογή του οποίου από τη νέα σχολική χρονιά διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους οι κυβερνώντες, ενώ καλά-καλά δεν γνωρίζουμε, εάν θα υπάρχει αρκετό διδακτικό προσωπικό για να ανοίξουν οι σχολικές μονάδες!

Η ασύδοτη και διαπλεκόμενη αγορά της εκπαίδευσης διαλύει το δημόσιο αγαθό, εξαντλεί οικονομικά την ελληνική οικογένεια και επιβάλλει τη διάλυση των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών

Η αγορά της εκπαίδευσης επείγεται, οι διαφημίσεις έχουν ήδη αρχίσει να προβάλλονται και καλύπτουν όλο το φάσμα του εκπαιδευτικού συστήματος, από παιδικούς σταθμούς, δημοτικά σχολεία, γυμνάσια, λύκεια, κολλέγια με «άρωμα» ιδιωτικού πανεπιστημίου και φροντιστήρια, που εγγυώνται επί πληρωμή την ποιότητα και αποτελεσματικότητα του, κατοχυρωμένου από το Σύνταγμα, δημόσιου αγαθού της εκπαίδευσης.

Μια αγορά ιδιαίτερα κερδοφόρα με ετήσιο τζίρο 5,5 δις € (στοιχεία 2008, ΚΑΝΕΠ-ΓΣΕΕ, 2011 – Δαπάνες για την εκπαίδευση), εκ των οποίων εισέπραξε για δίδακτρα 1.026 εκατ €, για Ξένες Γλώσσες 858,4 εκατ €, για ιδιαίτερα-φροντιστήρια 1.053 εκατ €, ενώ τα ελληνικά νοικοκυριά για να σπουδάσουν τα παιδιά τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση επιβαρύνθηκαν με δαπάνες στέγασης-διαμονής-διατροφής (στο εσωτερικό) και με δίδακτρα (στο εξωτερικό) με το συνολικό ποσό των 1.427,4 εκατ €.

Η αγορά αυτή εκτός από κερδοφόρα είναι και πολιτικά ισχυρή. Επέβαλλε την αποδέσμευση της από τον έλεγχο της πολιτείας, μείωσε το κόστος εργασίας κατά 35%, μείωσε την αποζημίωση λόγω απολύσεων και σύνταξης, υιοθέτησε τις ελεύθερες απολύσεις, τρομοκράτησε τους εκπαιδευτικούς, κατασυκοφάντησε τα συνδικάτα τους, ευτέλισε τους μισθούς των νεοεισερχόμενων εκπαιδευτικών, έσπρωξε στην ανεργία εκπαιδευτικούς με περισσότερα από 18 χρόνια προϋπηρεσίας -δημόσιους και ιδιωτικούς-, αυξάνοντας την προσφορά μαύρης αδήλωτης και ανασφάλιστης εργασίας και κατέστρεψε τα ασφαλιστικά ταμεία, μειώνοντας κατά πολλά εκατομμύρια τις εργοδοτικές εισφορές. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ η μείωση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή για αγορά αγαθών και υπηρεσιών εκπαίδευσης ήταν μόλις 4,0% (Ιούλιος 2013) που, λαμβάνοντας υπόψη ότι σημαντικός αριθμός μικρών και πολύ μικρών μονάδων έκλεισαν ή μείωσαν τα τμήματα τους, σημαίνει ότι οι μεγάλοι της αγοράς καταγράφουν υψηλά κέρδη ακόμα και μέσα στο τραγικό οικονομικό πλαίσιο των μηνών που διανύουμε.

Με τη μεσαία τάξη της χώρας σε κατάρρευση θα ήλπιζε κάθε καλοπροαίρετος ότι η εκπαίδευση θα αποτελούσε το παράδειγμα της εθνικής πολιτικής, που πράγματι σε συνθήκες κρίσης θα επιχειρούσε να ανατρέψει το τελματωμένο τοπίο της εκπαίδευσης και με τις μεταρρυθμίσεις της να απαλλάξει τα χειμαζόμενα νοικοκυριά από δαπάνες δισεκατομμυρίων. Ωστόσο, η νεοφιλελεύθερη πολιτική της κυβέρνησης που έχει επεκταθεί και στο χώρο της εκπαίδευσης έχει την εντελώς αντίθετη στόχευση. Βασισμένη στο γνωστό πλάνο Μίλτον Φρήντμαν, επιχειρεί τον αποχαρακτηρισμό της εκπαίδευσης από κοινωνικό αγαθό και την αναγόρευσή της σε καθαρά εμπορεύσιμο είδος και επιδιώκει την οικονομική απομύζηση των νοικοκυριών προς όφελος ολιγάριθμων επιχειρηματικών ομίλων, ποντάροντας στην πάγια προτεραιότητα των γονέων να μορφώσουν τα παιδιά τους και να τους ανοίξουν ένα παράθυρο στο μέλλον. Η χυδαία αυτή πρακτική μοιραία θα έχει ως αποτέλεσμα και την έκπτωση της ποιότητας του παραγόμενου εκπαιδευτικού αγαθού από τη στιγμή που η χρηματοδότηση για την εκπαίδευση μειώνεται και η Παιδεία από διαδικασία αγωγής, πολιτισμού και μόρφωσης μεταλλάσσεται σε εμπορική συναλλαγή.

Τεράστιες οι ευθύνες της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας

Η ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας είναι τεράστια. Τα τελευταία χρόνια κάθε κίνηση και κάθε πρωτοβουλία παραβιάζει το Σύνταγμα, προσβάλλει το ελληνικό κοινοβούλιο (που από τις εφημερίδες πλέον ενημερώνεται) και υποτιμά ένα σημαντικό ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας, τους εκπαιδευτικούς, που ούτε τους ρωτά, ούτε τους επιμορφώνει, ούτε συνεργάζεται μαζί τους και στο τέλος τους εκθέτει στην κοινή γνώμη, φορτώνοντας τους με όλες τις λανθασμένες επιλογές των πολιτικών ηγεσιών που διαχρονικά διαπλέκονται χωρίς να λογοδοτούν και να αξιολογούνται από κανένα. Τέτοιες διαδικασίες αλλαγών για την εκπαίδευση σε άλλες χώρες της ΕΕ είναι τόσο σοβαρό κοινωνικό θέμα που καλούνται έγκαιρα να τοποθετηθούν όλοι - και οι γονείς και οι μαθητές. Στην Ελλάδα η εκπαίδευση είναι ο κατεξοχήν χώρος δράσης μαθητευόμενων μάγων και των ανώνυμων συνεργατών τους, ακαδημαϊκών και μη.

Αλήθεια, η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας πιστεύει ότι έτσι:

· Θα γίνει ελκυστικότερη και ισότιμη με το Γενικό Λύκειο η Τεχνολογική εκπαίδευση; Με το μάθημα της Τεχνολογίας (δηλαδή το τεχνικό βίωμα) υπό διωγμό ακόμη και από το Γυμνάσιο;

· Το «ψηφιακό σχολείο» που οραματίζεται η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου θα γίνει πραγματικότητα με εξορισμένο το μάθημα της Πληροφορικής;

· Θα χτυπηθεί η παραπαιδεία στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση; Με τους γονείς να στερούνται και να προετοιμάζουν τα παιδιά από το Δημοτικό για καλούς βαθμούς στο Λύκειο;

· Θα αποδεσμευτεί το Γενικό Λύκειο από τις εισαγωγικές εξετάσεις;

· Θα αναβαθμισθεί το Γενικό Λύκειο; Με οριακό εκπαιδευτικό προσωπικό, χωρίς επιμόρφωση, χωρίς χρήματα για νέα βιβλία, χωρίς επένδυση γενικά;

· Θα αναπτυχθούν οι 8 δεξιότητες που έχει θέσει ως κοινό στόχο η ΕΕ για τους νέους; Χωρίς διατυπωμένα επαγγελματικά προσόντα για τον απόφοιτο του Γενικού Λυκείου;

· Θα ορίσουν τα ανώτατα εκπαιδευτικά και τεχνολογικά ιδρύματα τις προτεραιότητές τους; Χωρίς σαφές και ποιοτικό πλαίσιο;

· Θα μπορέσει να λειτουργήσει αποτελεσματικά ο διοικητικός μηχανισμός της εκπαίδευσης μέσα στις υπόλοιπες είκοσι τρεις μέρες για να υποδεχθεί τους μαθητές και τις αλλαγές της τελευταίας στιγμής του Υπουργείου; Τι θα πρωτοκάνει ; Συγχωνεύσεις, μετακινήσεις, συμπληρώσεις ωραρίου (με ποιο πρόγραμμα σπουδών);

· Θα διατυπωθεί επιτέλους το πρόγραμμα σπουδών του Λυκείου; Διαφορετικά θα παραμείνει, όπως και σήμερα, αίολο, χωρίς διατυπωμένες εισροές από τα αντίστοιχα προγράμματα σπουδών του Γυμνασίου και του Δημοτικού σχολείου.

· Έτσι τρέχοντας θα νομοθετήσει η Βουλή;

Η ΟΙΕΛΕ εκτιμά ότι με το παρόν Σχέδιο νόμου:

α) Δεν αποδεσμεύεται το Γενικό Λύκειο από τις εισαγωγικές εξετάσεις. Αντίθετα φροντιστηριοποιείται ακόμη περισσότερο το Γενικό Λύκειο. Το Υπουργείο Παιδείας «παπαγαλίζει» από το πόρισμα του ΣΠΔΕ τον όρο «Γενική Παιδεία» που η ΟΙΕΛΕ ανέδειξε στην πρότασή της το Μάιο του 2011, αλλά δεν την αντιλαμβάνεται. Η υιοθέτησή της απαιτεί διάκριση μαθημάτων (υποχρεωτικά, κατ’ επιλογήν υποχρεωτικά, ελεύθερης επιλογής) και καταπολέμηση του «ακαδημαϊσμού» και της εξειδίκευσης, που επικρατεί σε μεγάλο κομμάτι της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, η οποία συχνά λειτουργεί ως κακέκτυπο μιας «ακαδημαΐζουσας», όχι σύγχρονης, τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

β) Δεν αναβαθμίζεται η Τεχνολογική Εκπαίδευση. Τραυματίστηκε βαρύτατα μόλις ένα μήνα πριν με άκριτες και οριζόντιες καταργήσεις κλάδων και εκπαιδευτικού προσωπικού, ενώ και με το παρόν σχέδιο παραμένει η βαθμίδα της δεύτερης επιλογής με αποκλειστικά γνωσιοκρατικά κριτήρια.

γ) Δεν περιγράφονται, τόσο το Γενικό Λύκειο, όσο και η Τεχνολογική εκπαίδευση, ως ζωντανές κοινότητες εφήβων. Εξακολουθούν να παραμένουν δασκαλοκεντρικές, και άνευρες βαθμίδες εκπαίδευσης, ένα απλώς δυσκολότερο Γυμνάσιο. Εκεί ακούς, διαβάζεις και εξετάζεσαι. Μακριά από την τοπική κοινωνία, μακριά από την εκπαίδευση και από τη δράση του ενεργού πολίτη.

γ) Δεν περιγράφονται δαπάνες. Άρα και για το Υπουργείο Παιδείας, οι προτεινόμενες αλλαγές δεν είναι καίριες, δεν είναι εκπαιδευτικές τομές, αλλά αποτελούν ένα ακόμα άτσαλο ανακάτεμα μιας βαλτωμένης εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Το ότι αποτελούν μια σημαντική επένδυση του κράτους είναι άλλοθι, αυτό κάθε πολίτης το διαισθάνεται.

δ) Δεν επιτυγχάνεται μεταρρύθμιση, αλλά ένα πισωγύρισμα σε μια βαθιά συντηρητική λογική. Από το «Ψηφιακό Σχολείο» του 2010 (που ποτέ δεν υλοποιήθηκε) στο «Κλασικό-Πρακτικό» του 2013 χωρίς όμως σαφές Αναλυτικό Πρόγραμμα και με εξαιρετικά περιορισμένες τις επιλογές των μαθητών.

Δεν υπάρχει χρόνος και υπομονή για επικοινωνιακά και επικίνδυνα παιχνίδια με την εκπαίδευση. Μήπως θα ήταν ασφαλέστερο να νομοθετηθεί η αμοιβή κάποιων για να μην κάνουν τίποτα, προκειμένου να γλυτώσουμε μια ανεπανόρθωτη αυτή τη φορά καταστροφή;

Εκπαιδευτικοί, γονείς και η κοινωνία οφείλουν να αντιληφθούν ταχύτατα ότι δεν αρκεί η αλλαγή μιας πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας για να σωθεί το δημόσιο εκπαιδευτικό αγαθό. Είναι, πλέον, επιτακτική η ανάγκη για ανατροπή αυτών των πολιτικών που στοχεύουν στην εκποίηση των δημόσιων αγαθών, που επιδιώκουν στην αποσύνθεση του κοινωνικού ιστού, που επιβραβεύουν τους ελάχιστους προνομιούχους και βυθίζουν τη συντριπτική πλειονότητα των πολιτών στην απόγνωση.