Μελέτη: Αυξάνονται οι ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά

Ο αριθμός των ελληνικών επιστημονικών δημοσιεύσεων αυξανόταν συνεχώς από το 1996 έως το 2009, με ρυθμούς σημαντικά μεγαλύτερους από τις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΟΣΑ, αν και το 2010 η συνεχής αυτή ανοδική πορεία ανακόπηκε, σύμφωνα με νέα μελέτη του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης. Με βάση τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία (του 2010), η Ελλάδα συμμετέχει στο 2,4% των επιστημονικών δημοσιεύσεων της ΕΕ και στο 0,85% του ΟΟΣΑ, αυξάνοντας κατά πολύ τα μερίδια που είχε το 1996.

Όσον αφορά τον αριθμό των αναφορών, που αποτελεί δείκτη της απήχησης των επιστημονικών δημοσιεύσεων, η Ελλάδα παρουσιάζει επίσης μεγαλύτερους ρυθμούς αύξησης σε σχέση με τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ, καθ' όλη τη διάρκεια της περιόδου 1996-2010. Ειδικότερα κατά την πενταετία 2006-2010, οι ελληνικές δημοσιεύσεις έλαβαν κατά μέσο όρο 4,98 αναφορές ανά δημοσίευση, ξεπερνώντας τον μέσο όρο αναφορών στον ΟΟΣΑ (4,79), ενώ στην ΕΕ ο μέσος όρος των αναφορών ανά δημοσίευση ήταν 5,52. Την πενταετία 1996-2000, ο μέσος όρος των αναφορών στις ελληνικές δημοσιεύσεις ήταν μόλις 2,45.

Βελτιωμένοι εμφανίζονται επίσης οι υπόλοιποι δείκτες που σχετίζονται με την αναγνωρισιμότητα των Ελλήνων επιστημόνων και την απήχηση του ερευνητικού τους έργου στη διεθνή κοινότητα. Την πενταετία 2006-2010, το ποσοστό δημοσιεύσεων που περιλαμβάνουν αναφορές για τις ελληνικές δημοσιεύσεις, διαμορφώθηκε σε 65,6%.

Τις περισσότερες επιστημονικές δημοσιεύσεις παράγουν τα εγχώρια πανεπιστήμια (79% κατά την πενταετία 2006-2010), οι δημόσιοι φορείς υγείας (14,3%) και τα Ερευνητικά Κέντρα που εποπτεύονται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας-ΓΓΕΤ (12%). Ακολουθούν τα ΤΕΙ (5,2%), οι λοιποί δημόσιοι ερευνητικοί φορείς (3,3%) και οι ιδιωτικοί φορείς υγείας (2,6%).

Τα υψηλότερα ποσοστά ελληνικών δημοσιεύσεων με διεθνή απήχηση (δηλαδή που έχουν αναφορές από άλλες ξένες δημοσιεύσεις) επιτυγχάνουν τα Ερευνητικά Κέντρα της ΓΓΕΤ, με 75% στην πενταετία 2006-2010.

Όσον αφορά τα επιστημονικά πεδία, το 2010 οι περισσότερες ελληνικές δημοσιεύσεις κατατάσσονταν στο επιστημονικό πεδίο «Φυσικές Επιστήμες» (53,4%) και ακολουθούσαν τα πεδία «Ιατρική & Επιστήμες Υγείας» (42%), «Μηχανική & Τεχνολογία» (23,1%), «Κοινωνικές Επιστήμες» (10,7%), «Γεωργικές Επιστήμες» (5,1%) και, τέλος, «Ανθρωπιστικές Επιστήμες» (1,7%), όπου όμως καταγραφόταν και η υψηλότερη διεθνής απήχηση.

Εξάλλου, στη διάρκεια της περιόδου 1996-2010, όλο και περισσότεροι Έλληνες επιστήμονες έκαναν δημοσιεύσεις σε συνεργασία είτε με ελληνικούς, είτε με ξένους φορείς. Το 2010 το 62,3% των ελληνικών δημοσιεύσεων ήταν προϊόν συνεργασίας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 1996 ήταν 51,5%. Ειδικότερα, το 39,5% των ελληνικών δημοσιεύσεων παράγεται πλέον με τη συνεργασία φορέων από το εξωτερικό, ενώ το 32,1% πραγματοποιείται με συνεργασίες μεταξύ ελληνικών φορέων.

Την πενταετία 2006-2010 οι Έλληνες επιστήμονες συνεργάσθηκαν με επιστήμονες από 166 χώρες σε όλο τον κόσμο. Ο μεγαλύτερος αριθμός συνεργασιών πραγματοποιείται με ερευνητές από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Ιταλία.

Η μελέτη του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης «Ελληνικές Επιστημονικές Δημοσιεύσεις 1996-2010: Βιβλιομετρική ανάλυση ελληνικών δημοσιεύσεων σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά - Scopus» διατίθεται οnline στη διεύθυνση www.ekt.gr/metrics/report03. Η νέα μελέτη, η οποία βασίζεται σε στοιχεία από τη διεθνή βιβλιογραφική βάση δεδομένων Scopus του Εlsevier, είναι η τρίτη σε μια σειρά μελετών του Κέντρου, με σκοπό τη δημιουργία μιας αξιόπιστης βάσης δεδομένων για την παρουσίαση και παρακολούθηση της εξέλιξης των στοιχείων που προσδιορίζουν το ερευνητικό περιβάλλον της Ελλάδας, σε σχέση με το αντίστοιχο των χωρών της ΕΕ και του ΟΟΣΑ.

Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (www.ekt.gr) στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών έχει ως θεσμικό ρόλο τη συλλογή, οργάνωση και διάχυση της επιστημονικής και τεχνολογικής πληροφορίας εντός και εκτός της χώρας μας. Παράλληλα, παρέχει πληροφόρηση για θέματα έρευνας και καινοτομίας, και υποστηρίζει τη συμμετοχή των Ελλήνων ερευνητών σε εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα, καθώς και την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων.

Εξάλλου, περισσότερες από 5,5 εκατ. ψηφιακές σελίδες ηλεκτρονικών αποθετηρίων, επιστημονικών περιοδικών και ψηφιακών βιβλιοθηκών διατίθενται ήδη από τον δικτυακό τόπο του Εθνικού Πληροφοριακού Συστήματος Έρευνας και Τεχνολογίας (www.epset.gr), το κύριο αναπτυξιακό έργο του ΕΚΤ.