Τα ελληνικά πανεπιστήμια τελικά αλλάζουν. Μπορεί να μην το ήθελαν και για μια μεγάλη περίοδο να το πολέμησαν με κάθε μέσο, αλλά
πλέον τα εμπόδια για την εφαρμογή ενός νόμου που ξεσήκωσε «επανάσταση» και έφερε πολιτικές «δολοφονίες» έχουν αρθεί.
Ολα τα πανεπιστήμια της χώρας, με ελάχιστες εξαιρέσεις, μη έχοντας πια δικαιολογία,
προκήρυξαν
εκλογές για τα νέα Συμβούλια Διοίκησής τους και από την 1η Ιανουαρίου
τα πάντα ανατρέπονται στην ελληνική ανώτατη εκπαίδευση. Θέση
«αυτοκράτορα» αποκτούν οι πρυτάνεις στο νέο τοπίο της πανεπιστημιακής
εκπαίδευσης, ο ρόλος τους ωστόσο θα είναι περιορισμένος και ελεγχόμενος
από τα μέλη των νέων, πανίσχυρων, Συμβουλίων Διοίκησης. Ο πρύτανης
παραμένει μόνος στη διοίκηση του ιδρύματός του, θα επιλέγει ο ίδιος τους
αναπληρωτές του (στη θέση των ως χθες αντιπρυτάνεων) αλλά και τα μέλη
της ολιγομελούς πλέον Συγκλήτου. Και θα λαμβάνει ο ίδιος όλες τις
κρίσιμες αποφάσεις. Αλλά οι οικονομικές ή αναπτυξιακές αποφάσεις του δεν
θα περνούν αν δεν έχουν την έγκριση του οικείου Συμβουλίου Διοίκησης
που θα εκλεγεί.
Ουδείς περιμένει πλέον οι εκλογές να γίνουν με
τον συμβατικό τρόπο (οι κινητοποιήσεις φοιτητών και εργαζομένων των
προηγούμενων μηνών μάλλον «σκότωσαν» οριστικά τα τελευταία απομεινάρια
της δημοκρατικής μεθόδου των εκλογών με κάλπη εντός του πανεπιστημίου). Η
απόπειρα θα γίνει βέβαια και μάλιστα δις, αλλά αν η εκλογή ακυρωθεί και
τις δύο φορές, θα γίνει οπωσδήποτε την τρίτη, αυτή τη φορά με
«ηλεκτρονική» ψήφο. Μάλιστα, όπως δήλωσαν πολλοί πρυτάνεις στο «Βήμα»,
θα προτιμούσαν να προχωρήσουν σε αυτή τη μέθοδο εξαρχής «για να
τελειώνουμε»...
«Κοιτάξτε να δείτε, το υπουργείο έχει δέσει τη διαδικασία τόσο καλά
πλέον που είτε το θέλουμε είτε δεν το θέλουμε, οι εκλογές θα γίνουν»
δηλώνει στο «Βήμα» ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Πάτρας και προεδρεύων
της Συνόδου Πρυτάνεων ΑΕΙ κ. Γιώργος Παναγιωτάκης. «Και να μην κάνουμε
όμως εκλογές, θα οριστούν ως εσωτερικά μέλη των συμβουλίων οι
αρχαιότεροι καθηγητές κάθε ιδρύματος, οπότε ποιος θέλει να διοικείται το
ίδρυμά του από μη εκλεγμένα μέλη;» αναρωτιέται ο κ. Παναγιωτάκης. «Από
την πλευρά μας βέβαια, θα επιμείνουμε στη διόρθωση διατάξεων που
δημιουργούν προβλήματα, όπως και στην ανάγκη οικονομικής στήριξης των
πανεπιστημίων που σήμερα δεν έχουν ούτε ένα ευρώ» συνεχίζει.
«Εφαρμογή κατά γράμμα»
Στα μεγάλα πανεπιστήμια της χώρας, ιδιαίτερα στο Καποδιστριακό της
αθήνας, το Αριστοτέλειο της Θεσσαλονίκης και το Εθνικό Μετσόβιο
Πολυτεχνείο, στρέφεται, όπως είναι φυσικό, το κύριο ενδιαφέρον για την
τύχη των εκλογικών διαδικασιών. Στο ερώτημα«κύριε πρύτανη, θα εφαρμόσετε
τον νόμο;» ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών κ.Θεοδόσης Πελεγρίνης
απαντάει στο «Βήμα» καθαρά. «Ο νόμος Αρβανιτόπουλου όσον αφορά την
προκήρυξη των εκλογικών διαδικασιών θα εφαρμοστεί κατά γράμμα».
Οπως σημειώνει «από την 1η Ιανουαρίου και εφόσον ισχύσει ο νόμος,
αλλάζει εντελώς το τοπίο στη λειτουργία της ανώτατης εκπαίδευσης της
χώρας». Ετσι «το μόνο όργανο που μένει στα πανεπιστήμια θα είναι ο
πρύτανης, ο οποίος βεβαίως έχει και την ευθύνη για τη λειτουργία τους»
συνεχίζει. Οι εκλογές ορίστηκαν στο αρχαιότερο πανεπιστήμιο της χώρας
για τις 22 Οκτωβρίου. Θα γίνουν σε τέσσερα εκλογικά τμήματα στο κέντρο
της Αθήνας και συγκεκριμένα στα κτίρια του Πολιτικού Τμήματος της
Νομικής Σχολής Αθηνών στις οδούς Αιόλου και Γαμβέτα, όπου θα ψηφίσουν
από 500 εκλέκτορες στο καθένα. Με βάση τον νόμο-πλαίσιο στις εκλογές
αυτές ψηφίζουν μόνο τα μέλη Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (οι
διδάσκοντες δηλαδή) του κάθε ιδρύματος.
«Η προσωπική μου άποψη είναι ότι ο νόμος αυτός, όπως έχουν δηλώσει
και τα μέλη της Συνόδου των Πρυτάνεων ΑΕΙ, παρουσιάζει τεράστιες, αν όχι
ανυπέρβλητες, δυσκολίες στην εφαρμογή του. Ολα αυτά θα τα συναντήσουμε
μπροστά μας. Και βέβαια παραμένει το πρόβλημα της συνταγματικής
ορθότητας συγκεκριμένων διατάξεών του (και αναφέρομαι κυρίως στα
εξωτερικά μέλη των Συμβουλίων Διοίκησης) για τις οποίες είχαμε προσφύγει
στο Συμβούλιο της Επικρατείας το σύνολο των πανεπιστημίων και θα
προσφύγει εκ νέου το πανεπιστήμιό μας, καθώς τα προβλήματα αυτά δεν
διορθώθηκαν» σπεύδει να προσθέσει ο κ. Πελεγρίνης.
Πρώτες υποψηφιότητες
Πάντως, για τον πρύτανη του Καποδιστριακού «μείζον πρόβλημα, που
υπονομεύει τη λειτουργία των πανεπιστημίων σήμερα, είναι το οικονομικό».
Οπως σημειώνει, «ως σήμερα έχουμε κατορθώσει να κάνουμε οικονομία, να
περιορίσουμε τα οικονομικά μας ανοίγματα, χωρίς να υπονομεύσουμε το
εκπαιδευτικό ή επιστημονικό επίπεδό μας, ωστόσο τους επόμενους μήνες θα
έχουμε πρόβλημα με τη λειτουργία μας».
Με την εκκίνηση της εκλογικής «μηχανής», πάντως, στο Πανεπιστήμιο της
Αθήνας ακούστηκαν και οι πρώτες υποψηφιότητες εσωτερικών μελών του
Συμβουλίου Διοίκησης. Μεταξύ αυτών του κ. Θάνου Δημόπουλου, πρόεδρου
Ιατρικής Σχολής του Ιδρύματος, του κ. Θεοδ. Φορτσάκη, πρόεδρου της
Νομικής Σχολής, του κ. Γ. Κρεατσά, πρώην αντιπρύτανη και προερχόμενου
επίσης από την Ιατρική Σχολή, όπως και ο έτερος υποψήφιος κ. Ε.
Πατσούρης, και ακόμη της κυρίας Ελένης Καραμαλέγκου, προέδρου του
τμήματος Φιλολογίας του Ιδρύματος, του κ. Χαρ. Παπαγεωργίου, κοσμήτορα
της Φυσικομαθηματικής Σχολής, και της κυρίας Ελένης Ματζουράνη του
Ιστορικού Τμήματος. Από τη διοίκηση του ιδρύματος δεν θα απομακρυνθεί
και ο αντιπρύτανής του επί του οικονομικού σχεδιασμού και
«πρόσωπο-κλειδί» στη λειτουργία του κ. Θωμάς Σφηκόπουλος, ο οποίος είτε
θα παραμείνει ως αναπληρωτής πρύτανης είτε θα καταθέσει υποψηφιότητα για
να εκλεγεί στο Συμβούλιο Διοίκησης του ιδρύματος.
Στο Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης οι εκλογές προκηρύχθηκαν για τις 24
Οκτωβρίου, αλλά αυτή την περίοδο λίγους ενδιαφέρουν, με εισαγγελείς στο
ίδρυμα να ελέγχουν τα οικονομικά του και τους εργολαβικούς υπαλλήλους να
κλείνουν τις σχολές διεκδικώντας χρήματα που δεν αναμένεται να πάρουν,
καθώς το υπουργείο Παιδείας ακούει πλέον μόνο ως «ανέκδοτο» τα αιτήματα
για επιπλέον χρηματοδότηση ανωτάτων ιδρυμάτων.
Στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο πάλι, η ανταρσία καθηγητών και
φοιτητών συνεχίζεται απέναντι στο υπουργείο Παιδείας, αλλά πλέον με τη
διοίκησή του να δηλώνει ότι οι εκλογές θα προκηρυχθούν κανονικά,
ανεξαρτήτως των προσωπικών πεποιθήσεων και των ενστάσεων στο σχετικό
νομοθέτημα που μπορεί να έχει καθένας. «Οι πρυτανικές αρχές είναι
υποχρεωμένες να εφαρμόσουν τον νόμο» λέει στο «Βήμα» ο πρύτανης του
ιδρύματος κ. Σίμος Σιμόπουλος. Ωστόσο οι αλλαγές που φέρνει αυτός ο
νόμος είναι πολλές και για αυτό ο κ. Σιμόπουλος θεωρεί ότι θα έπρεπε να
εφαρμοστεί πιλοτικά πριν από την πλήρη οριζόντια εφαρμογή του σε όλα τα
ιδρύματα της χώρας. Εκφράζει ακόμη την άποψη ότι «ο πολιτικός χρόνος
μέχρι τον Ιανουάριο είναι πολύς» και τονίζει ότι «ο καθένας μας κάνει
ό,τι μπορεί για το Ιδρυμα που διοικεί και μπορούμε να έχουμε τις
αντιρρήσεις μας, αλλά είμαστε υποχρεωμένοι να εφαρμόσουμε τον νέο νόμο».
Παρ' όλα αυτά καθηγητές και φοιτητές του ΕΜΠ έχουν από κοινού εκφραστεί
κατά της εφαρμογής του νόμου και υπέρ της ματαίωσης των εκλογών για την
εκλογή Συμβουλίου Διοίκησης.
Πρυτάνεις με υπερεξουσίες το 2013
Το σκηνικό στα πανεπιστήμια αλλάζει από 1ης Ιανουαρίου. Η Σύγκλητος
γίνεται πλέον 12μελής και τα μέλη της θα τα ορίζει ο πρύτανης, ο οποίος
δεν θα μπορεί να επιλέξει περισσότερους από δύο καθηγητές ανά σχολή. Ως
το τέλος του χρόνου πρέπει να έχουν εκλεγεί και οι νέοι πρόεδροι
τμημάτων, καθώς και οι διευθυντές τομέων. Μετά τον ορισμό της Συγκλήτου
θα πρέπει να συγκροτηθούν άτυπα οι σχολές και να ενσωματωθούν σε αυτές
τα αυτόνομα τμήματα για να ξεκινήσει και η σύνταξη του εσωτερικού
κανονισμού κάθε ιδρύματος. Οταν οριστικοποιηθεί ο κανονισμός, θα
ολοκληρωθεί και η τυπική συγκρότηση των σχολών, καθώς και η τοποθέτηση
των κοσμητόρων τους, με αντίστοιχο τρόπο με εκείνον της εκλογής
πρυτάνεων.
Κατά τις προβλέψεις του νόμου, όπως είναι γνωστό, τα εσωτερικά μέλη
των πανεπιστημίων θα επιλέξουν στη συνέχεια έξι εξωτερικά μέλη, από τα
οποία θα εκλεγεί και ο πρόεδρος του Συμβουλίου. Ακολούθως θα προκηρυχθεί
διεθνής διαγωνισμός για τη θέση του πρύτανη, το Συμβούλιο θα επιλέξει
τρεις από τους υποψηφίους και από αυτούς οι διδάσκοντες θα εκλέξουν
εκείνον που κρίνουν καταλληλότερο.
Πότε θα γίνουν οι εκλογές
17.10.2012
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, Πανεπιστήμιο Κρήτης
19.10.2012
Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών
22.10.2012
Πανεπιστήµιο Αθηνών, Πάντειο Πανεπιστήµιο, Πανεπιστήµιο Πάτρας
23.10.2012
Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων
24.10.2012
Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Πανεπιστήµιο Αιγαίου, Γεωπονικό Πανεπιστήµιο, Πανεπιστήµιο Πειραιώς
25.10.2012
Οικονοµικό Πανεπιστήµιο, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας