Κουβέλης: Γιατί καταψηφίσαμε το νομοσχέδιο για την τριτοβάθμια εκπαίδευση

Αποσπάσματα από την ομιλία του προέδρου της Δημοκρατικής Αριστεράς, Φώτη Κουβέλη, κατά τη συζήτηση στη βουλή του νομοσχεδίου του Υπουργείου Παιδείας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση

Τι πανεπιστήμιο θέλουμε; Η ΔΗΜΑΡ έχει, αμέσως μετά την ίδρυσή της, δηλώσει με σαφήνεια ότι θέλει ένα πανεπιστήμιο που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες μιας δημοκρατικής κοινωνίας στην οποία η γνώση συνιστά το θεμέλιο λίθο της. Αυτό σημαίνει ένα πανεπιστήμιο που ερευνά, που παράγει νέα γνώση, που τη διδάσκει αλλά και τη μεταδίδει στην κοινωνία για το κοινό συμφέρον, ένα πανεπιστήμιο που καλλιεργεί τις ακαδημαϊκές και δημοκρατικές αξίες. Στη βάση αυτή, το πανεπιστήμιο χρηματοδοτείται από την πολιτεία, αξιολογείται και λογοδοτεί για το έργο του. Στη βάση αυτή διοικείται και πρέπει να διοικείται σωστά. Θέλουμε συνεπώς ένα αποτελεσματικό πανεπιστήμιο αλλά στην υπηρεσία της γνώσης και των σπουδών, που να κατοχυρώνει τον κριτικό και αναπτυξιακό ρόλο της γνώσης ως δημόσιο και κοινωνικό αγαθό. Αν δεν υπάρχει αυτή η βάση δεν μπορούμε να συζητήσουμε για τα περαιτέρω. Στο παρόν σχέδιο νόμου απουσιάζει η βάση. Εγγυάται το παρόν σχέδιο νόμου την έρευνα; Όχι μόνο δεν την εγγυάται αλλά και δεν το αφορά η έρευνα. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν προβλέπει χρηματοδότηση της έρευνας από εθνικούς πόρους και ότι ενώ αναφέρεται στον ευρωπαϊκό χώρο εκπαίδευσης απουσιάζει η αναφορά της έρευνας.

Το σχέδιο νόμου εγκαθιδρύει ένα ολιγαρχικό και αυταρχικό σύστημα διοίκησης των πανεπιστημίων, για να διασφαλίσει τι; Η διοίκηση των πανεπιστημίων και των τεχνολογικών ιδρυμάτων είναι ανεξάρτητη άραγε από τους στόχους των πανεπιστημίων και την αξία της γνώσης; Τι ακριβώς θέλει η κυβέρνηση από αυτό το νέο σύστημα διοίκησης; Εγκαθιδρύει ένα συμβούλιο που ταυτόχρονα ασκεί διοίκηση, εποπτεύει και ελέγχει, επιλέγει τον πρύτανη και τους κοσμήτορες οι οποίοι διοικούν τις σχολές και αποφασίζουν τις επιτροπές εκλογής και εξέλιξης των καθηγητών. Στην τελευταία εκδοχή του σχεδίου νόμου, ο κοσμήτορας αποφασίζει επίσης αν θα δώσει άδεια στον καθηγητή πλήρους απασχόλησης της σχολής για να ασκήσει ελευθέριο επάγγελμα. Τι είδους απόλυτοι μονάρχες είναι αυτοί οι κοσμήτορες; Στο Ν. 1268/82 προβλεπόταν η πλήρης και αποκλειστική απασχόληση των καθηγητών. Το πανεπιστήμιο χρειάζεται και ανθρώπους αφοσιωμένους στο διδακτικό και ερευνητικό έργο των πανεπιστημίων. Οι υπόλοιποι που θα ήθελαν να ασκήσουν ελευθέριο επάγγελμα θα μπορούσαν να είναι πλήρους, αλλά όχι και αποκλειστικής ή και μερικής απασχόλησης. Οι πιέσεις ισχυρών ομάδων πανεπιστημιακών φαίνεται ότι έπεισε την κυβέρνηση να καταργήσει την κατηγορία της αποκλειστικής απασχόλησης. Θα μπορούν οι καθηγητές να ασκούν ελεύθερο επάγγελμα με την άδεια του κοσμήτορα. Τι εξουσία είναι αυτή και τι είδους σχέσεις μπορεί να ευνοήσει μέσα στα πανεπιστημιακά ιδρύματα.

Η ΔΗΜΑΡ υποστηρίζει την αναγκαιότητα της σύναψης ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με την πολιτεία. Στη ραχοκοκαλιά αυτού του νέου κοινωνικού συμβολαίου θα πρέπει να είναι από τη μεριά της πολιτείας η εξασφάλιση της χρηματοδότησης των πανεπιστημίων για να επιτελέσουν το έργο τους και από την πλευρά των πανεπιστημίων η δέσμευσή τους να παράγουν αξιόλογο έργο. Τα πανεπιστήμια να αυτοδιοικούνται όπως ορίζει το σύνταγμα της χώρας και να αξιολογούνται από ανεξάρτητη αρχή και λογοδοτούν για το έργο τους.

Καταψηφίζουμε επί της αρχής το σχέδιο νόμου.